زیورآلات ترکمن، زیورآلاتی که برپایه شکل و هندسه است

زیورآلات ترکمن یکی از زیباترین زیورآلات زنان است که حاصل دستان هنرمند و ذوق هنرمندان ایرانی است. نقوش این زیورآلات عمدتا برپایه نقوش هندسی و حیوانات است.

با زیورآلات مختلف ترکمن آشنا شوید

زیورآلات ترکمن از جمله زیباترین و چشم‌گیرترین زیورآلات ایرانی است. همان‌طور که لباس ترکمن پر از جزئیات و آرایه‌های تزیینی است، زیورآلات هم در نهایت دقت و حوصله هنرمند خلق می‌شود؛ حوصله‌ای که مستلزم زمان و مهارت استادکار است. چرا که زیورآلات در پوشش ترکمن اهمیت بالایی دارد و فقط وجه تزیینی آن، که بعضا در مراسم‌ خاص هم‌چون نماد است، مورد بحث نیست. از طرف دیگر زیورآلات گاهی صرفا جهت تزیین لباس آماده می‌شود و از این‌رو کاملا وابسته به لباس است.

زیورآلات ترکمن به دور از اغراق، گنجینه‌ای منحصربه‌فرد و متنوع است که پرداختن به تمامی آن در این بحث مقدور نیست و هدف معرفی چند نمونه از این آثار است که حاصل ذوق و دستان توانای هنرمندان ایرانی است و می‌تواند از بهترین و ناب‌ترین الگوها باشد.

البته متاسفانه امروز کسب‌ و کار این هنرمندان بی‌ادعا پر رونق نیست و رونق کار آنان را طلا فروشان به دست گرفتند؛ هنری که ارزش آن وجود هنرمندی است که خود چون طلاست و ارزش هنری‌اش هیچ کم از طلا ندارد. اما متاسفانه زرق‌ و برق طلا باعث مهجور ماندن آن شد. باید از این هنر اصیل حمایت کنیم تا مبادا روزی برسد که آن را در آخرین کلکسیون‌های غربی و طراحان خارجی ببینیم، همان‌طور که در سال‌های اخیر شاهد منابع الهام از هنر ایرانی هستیم.

نقوش عمدتا برگرفته از طرح‌های گیاهی، حیوانی و تصاویری هندسی و انتزاعی است. غالبا این نقوش بار مفهومی دارند و برخی نقش‌ها از جمله ستاره هشت‌پر به‌وفور به چشم می‌خورد؛ چرا که زن ترکمن ستاره هشت‌پر را نشانه بخت و اقبال می‌داند.

یا اشکال هندسی مثل دایره و مثلث، مربع و مستطیل و... که هر یک نمادی از جهان پیرامون اطرافشان است. به‌طور مثال مثلث نماد کوهان شتر، دایره خورشید و خطوط مارپیچ شاخ قوچ و میش و... است.

به‌طور کلی انواع زیورآلات را می‌توان در چند دسته کلی قرار داد و هریک دارای گونه‌های فراوانی هستند که چند نمونه از آن در ادامه معرفی خواهد شد.

زیور‌های سر و پیشانی ترکمن

که به آن قبه گفته می‌شود. قبه درواقع کلاهی است فلزی به شکل نیم‌دایره که بر سر می‌کنند و ریسه‌های فلزی از آن آویزان است که جلوه آن را زیباتر می‌کند.

کلاه مرصع است و توسط سنگ‌های رنگی تزیین شده و در کل این سربند بسیار زیبا و منحصر‌به‌فرد است و جلوه باشکوهی دارد؛ شکوه و وقاری چشم‌گیر که باعث می‌شود زن ترکمن این وزن سنگین را تحمل کند.

زیورهای موی زنان ترکمن

زنان ترکمن مثل بسیاری اقوام دیگر از زیورآلات برا�� تزیین گیسوان خود استفاده می‌کنند. به این زیور‌های مو اصطلاحا ( اسئق) گفته می‌شود که جنس و تزییناتش مانند بخش‌های دیگر است.

روسینه‌ای (بو کائو) زنان ترکمن

یک تکه‌ فلزی بسیار بزرگ پر از سنگ و شیشه‌های رنگین و ریسه‌ها و منجوق‌ها، به‌طوری‌که روی سینه را می‌پوشاند. البته این زیور هم فقط مخصوص جشن‌ها و مراسم‌ ویژه است و کاربرد روزمره ندارد.

کمربند (بیل قشاق) زنان ترکمن